◆◆◆ تفاوت اشک و گریه و انواع اشک ◆◆◆

• تفاوت اشک و گریه •

بُکاء ، در لغت :

کلمه «بکاء» مصدر است از ریشه «بکى» که به معناى گریستن و اشک ریختن می باشد . ابن منظور در این باره مى گوید : البُکاءُ یُقصَرُ وَ یُمَدُّ ، قالَهُ الفَرّاءُ و غَیرُه ُ، إذا مَدَدتَ أرَدتَ الصَّوتَ الَّذى یَکونُ مَعَ البُکاء ِ، و إذا قَصَرتَ أرَدتَ الدُّموعَ و خُروجَها . [1] بکاء ، به گفته فرّاء و دیگران ، با الف مقصور و ممدود ، هر دو آمده است . با الف ممدود (بُکاء) ، به معناى صدایى است که با گریه همراه باشد ، و با الف مقصور (بُکا) ، به معناى اشک و خارج شدن آن است . بنا بر این نظری ّه، «بُکاء» ، به معناى گریه صدادار و «بُکا» به معناى گریه بى صداست .  

تفاوت اشک و گریه : نکته قابل توجّه ، این که هر اشک ریختنى ، گریه نیست . براى روشن شدن تفاوت اشک و گریه ، آشنایى با انواع طبیعى اشک در انسان ، مفید است .  

.  

• انواع اشک •

اشک چشم ، به سه نوع تقسیم شده است :

1 - اشک پایه (Basal tears) در چشمان پستانداران سالم ، قرنیه پیوسته (در طول ۲۴ ساعت) توسّط اشک هاى پایه ، خیس و تغذیه مى گردد . این اشک ، موجب لغزنده شدن چشم‌ها و شستشوى آنها از ذرّات خارجى مى گردد . مایع اشک ، حاوى : آب ، موسین ، چربى ها ، لیزوزیم ، لاکتوفرین ، لیپوکالین ، ایمنوگلوبولین ها ، گلوکز ، سدیم کلراید ، کلراید پتاسیم ، آنتى اکسیدان‌ها و برخى ویتامین هاست .

2 - اشک واکُنشى (Reflex tears) هر چیزى که موجب تحریک و یا خشک شدن چشم شود ، مى تواند تولید این نوع اشک را افزایش دهد . این نوع اشک ، به طور غیر ارادى و در پاسخ به موادّ محرّک چشم ، مانند : ذرّات خارجى، گرد و غبار ، آلرژن ها ، پاتوژن‌ها و موادّ محرّک دیگرى همچون : بخارات پیاز ، گاز اشک آور و افشانه فلفل ، ترشّح مى گردد . این اشک‌ها سعى مى کنند که موادّ محرّک و آزار دهنده را از چشم‌ها پاک کنند . باد شدید و نور شدید خورشید نیز مى تواند باعث تولید اشک واکُنشى (رفلکس) گردند .

3 - اشک احساسى یا گریه (Emotional tears / Crying) این اشک ، هنگام احساساتى شدن انسان‌ها (استرس هیجانى) و یا به هنگام احساس درد فیزیکى (جسمى) ، ترشّح مى گردد . آغازگرهاى هیجانىِ این نوع اشک معمولاً خشم ، اندوه ، شادى ، ترس ، شوخ طبعى و ناکامى اند . ترکیبات شیمیایى این نوع اشک با ترکیبات دو اشک قبلى ، متفاوت است و اشک احساسى ، هورمون‌ها و پروتئین هاى بیشترى دارد . [2] .

--------------- 

[1] : لسان العرب: ج ۱۴ ص ۸۲ (مادّه «بکى») .

[2] : برابر برخى از گزارش‌ها علل گریه در افراد بزرگ سال عمدتا شامل غم و اندوه (۴۹ %) ، شادى و خوشى (۲۱ %) ، خشم (۱۰ %) ، همدردى (۷ %) ، اضطراب (۵ %) و ترس (۴ %) است .